17.03.2023
ДЫСТАНЦЫЙНЫ ІНФАРМ-ДАЙДЖЭСТ
ДЛЯ ЗАКОННЫХ ПРАДСТАЎНІКОЎ «ЯК ЗРАЗУМЕЦЬ, ШТО ДЗІЦЯ ЎЖЫВАЕ ЦІ РАСПАЎСЮДЖВАЕ НАРКОТЫКІ»
Юлі (імя дзяўчыны зменена з меркаванняў прыватнасці) прапанавалі працу: фатаграфаваць - рабіць пейзажныя здымкі. Дзяўчына адчула падвох: чаму за фота мясцовасці такая вялікая аплата?
“Гэта звязана з наркотыкамі?” - папрамую спытала Юля.
“Неееет, ты што!” - прыйшоў адказ ад ананімнага працадаўцы ў мэсэнджэры.
Першыя некалькі разоў Юлі насамрэч плацілі проста за фота: дзяўчына здымала ў парку, на дзіцячай пляцоўцы. А потым ёй ненадакучліва прапанавалі раскладваць невялікія скруткі, фатаграфаваць і дасылаць працадаўцу.
Дзецям часта прыходзяць рассылкі ў Telegram, іншыя месэнджары або сацсеткі з абяцаннем высокааплатнай працы. Юля змагла своечасова спыніцца і адмовіцца ад “працы”. Але, на жаль, многія падлеткі ў Беларусі згаджаюцца і становяцца “закладчыкамі”. Тымі, хто фасуюць па маленькіх пакуначках наркотыкі, заварочваюць у фальгу, а потым у скотч. Гэта гатовая закладка, якую трэба схаваць, сфатаграфаваць месца “скарбу” і адправіць “куратару”. Па здымку і геалакацыі такую закладку знаходзіць пакупнік.
Колькасць дзяцей у Беларусі, якія ўцягваюцца ў наркабізнес, расце. Напрыклад, у 2022 годзе колькасць злачынстваў, звязаных з незаконным абаротам наркотыкаў сярод непаўналетніх, вырасла амаль на 13%: са 126 да 142 (паводле звестак МУС).
Дзеці, як матылькі, ляцяць на “лёгкія грошы”. Хтосьці, каб ажыццявіць мару аб новых гаджэтах і забаўках. Хтосьці, каб карміць уласную залежнасць (большасць закладчыкаў становяцца наркаспажыўцамі).
Гісторыі, нажаль, у большасці выпадкаў заканчваюцца прадказальна: перадазіроўка, крымінальная справа, пагрозы ці фізічны гвалт ад “спорцікаў”. “Спорцікі" - гэта моцныя і беспрынцыпныя хлопцы, якіх наймаюць наркамагазіны для “размовы” з тымі, хто вырашыў “з'ехаць” або падмануць працадаўцаў. “Гутаркі” часта заканчваюцца збіццём, падпаленымі або абстрыжанымі валасамі, сэксуальным гвалтам.
Але можна своечасова распазнаць праблему і дапамагчы падлеткам. Ёсць відавочныя прыкметы - як вызначыць, што дзіця ўжывае або распаўсюджвае наркотыкі і прапануем дакладныя рэкамендацыі для бацькоў, у тым ліку, што рабіць, калі большасць пунктаў падобныя на вашу сітуацыю.
Для даведкі
Яшчэ нядаўна ўсе СМІ пісалі пра “спайсы” - наркотыкі ў выглядзе курыльнай сумясі. Цяпер ім на замену прыйшлі “солі” – сінтэтычныя псіхастымулятары, якія атрымалі шалёную папулярнасць у дзяцей. Гэта альфа-PVP, мефедрон, 4-СМС. Прычына папулярнасці - яны танней. Сваю неафіцыйную назву “солі” атрымалі з-за знешняга падабенства на солі для ваннаў: крышталі белага або брудна-шэрага колеру, буйныя або дробныя. У іх вельмі спецыфічны пах, часам яго параўноўваюць з пахам кацінай мачы.
Ад “соляў” залежнасць з'яўляецца хутчэй і больш жорстка, чым ад іншых наркотыкаў. Вельмі хутка пасля ўжывання “соляў” адбываюцца сур'ёзныя парушэнні псіхікі, якія могуць прыводзіць да развіцця шызафрэніі, маніі пераследу, галюцынацый. Бывалі выпадкі, калі дзеці білі шкло ў машынах: казалі, што бачылі, як мужчына ці жанчына задыхаліся ў машыне з-за вялікай колькасці вады.
У большасці выпадкаў наступствы для арганізма незваротныя. Але калі хутка звярнуцца па дапамогу да нарколага, дзецям можна паспець дапамагчы.
ПРЫКМЕТЫ, ПА ЯКІХ МОЖНА ЗРАЗУМЕЦЬ, ШТО ДЗІЦЯ ЎЖЫВАЕ НАРКОТЫКІ
Звярніце ўвагу, што некаторыя прыкметы характэрны для розных сітуацый дзяцей у пераходным узросце. Не рабіце катэгарычную выснову толькі зыходзячы з супадзення 1-2 прыкмет. Абавязкова тактоўна і мякка пагаварыце з дзіцем аб сваіх асцярогах.
- Наяўнасць у тэлефоне браўзэра TOR.
З яго дапамогай можна карыстацца даркнетам. Даркнет (англ.: DarkNet — “схаваная сетка”, “цёмная сетка” ці “ценявая сетка”) — гэта сегмент інтэрнэту, які схаваны з агульнага доступу. Гэта значыць, што даведацца, адкуль прыходзяць паведамленні і адсачыць IP-адрасы гаджэтаў у даркнеце немагчыма. Менавіта таму ім часта карыстаюцца для распаўсюджвання інфармацыі аб дзіцячай парнаграфіі, аб зброі, аб продажы наркотыкаў. Наркамагазіны з дапамогай яго маюць зносіны з закладчыкамі і з пакупнікамі. Зносіны адбываецца ў асноўным у Telegram або WatsApp. Даркнет для наркамана - гэта крама “прэміум” класа.
- Вялікая колькасць фатаграфій мясцовасці у тэлефоне: лавачкі, дрэвы, дзіцячыя пляцоўкі.
- Наяўнасць такіх рэчаў, як піпеткі са слядамі нагару і спружынай (з дапамогай іх можна паліць “солі”), згорнутыя грашовыя купюры, фальга, ізаленту, маленькія шалі, зіп-пакетыкі, нават сапёрныя лапаткі - усё гэта выкарыстоўваецца для закладак.
- Змяняецца кола сяброў і з'яўляюцца жаргонныя выразы. Дзеці не называюць наркотыкі афіцыйнымі назвамі - альфа-PVP, мефедрон. Яны кажуць “хуткасць”, “лёд”, “мяу”, “мэф”.
- Фізіялагічныя праявы: дзеці часта пацеюць (у поту вельмі спецыфічны пах), з'яўляецца шмат вугроў па ўсім целе, валасы становяцца ломкімі, зрэнкі ненатуральна пашыранымі. Акрамя таго, адсутнічае апетыт, пастаянная смага, бессань, можа з'явіцца трэмар ніжняй сківіцы. Так як наркотыкі руйнуюць слізістую абалонку, часта назіраюцца насавыя крывацёкі.
- Немагчымасць засяродзіцца на чымсьці канкрэтным: зацыкльванне на дробязях. Напрыклад, дзеці могуць дзясяткі разоў збіраць і разбіраць цацку, радыёпрымач, завязваць шнуркі. Дзяўчыны могуць па некалькі разоў рабіць макіяж, змываць і рабіць зноў.
- Утоенасць. Дзеці імкнуцца схаваць рэчы, зачыняюць пакой, спрабуюць усё замкнуць на замок. Можа з'явіцца манія пераследу.
- Дзіця просіць грошы, у хаце знікаюць рэчы.
ПРЫКМЕТЫ, ПА ЯКІХ МОЖНА ЗРАЗУМЕЦЬ, ШТО ДЗІЦЯ РАСПАЎСЮДЖВАЕ НАРКОТЫКІ
- З'яўленне вялікай колькасці грошай без прычыны: новыя дарагія рэчы, адзенне.
- Выкарыстанне спецыяльных дадаткаў, якія дазваляюць накладваць каардынаты на фота. Так званыя крыптаграфічныя месэнджары - VIPole, Jabber, WeChat, Signal.
- Браўзэр TOR у тэлефоне (падрабязней пра яго пісалі вышэй).
- Наяўнасць у дзіцяці такіх рэчаў, як ЗІП-пакеты, ізаленту, дробныя магніты - усё гэта выкарыстоўваецца для закладак.
- Вялікая колькасць фатаграфій у тэлефоне з участкамі мясцовасці: лавачкі, дрэвы, дзіцячыя пляцоўкі.
- Наяўнасць банкаўскіх картак (магчыма аформленых на іншыя імёны), каб выводзіць грошы. Карта можа быць аформлена як на дзіця, так і на іншага чалавека.
- Частыя прагулкі ў вячэрні час у лес ці парк. Звярніце ўвагу на абутак і адзенне: брудны абутак, адзенне ў слядах ад аэразольных балончыкаў. З дапамогай іх можна наносіць “рэкламу” наркамагазінаў па ўсім горадзе. “Трафарэтчыкі” – так называюць людзей, якія на гэтым зарабляюць.
АДКАЗНАСЦЬ ЗА ЎЖЫВАННЕ І РАСПАЎСЮДЖВАННЕ НАРКОТЫКАЎ
Крымінальная адказнасць за збыт наркотыкаў надыходзіць з 14 гадоў. Дзецям пагражае ад 8 да 15 гадоў пазбаўлення волі.
За знаходжанне ў грамадскім месцы ў стане наркатычнага ап'янення крымінальная адказнасць надыходзіць з 16 гадоў. Дзецям пагражае да 5 гадоў пазбаўлення волі. Калі дзіця малодшае за 16, да адміністрацыйнай адказнасці прыцягваюць бацькоў за невыкананне абавязкаў па выхаванні дзяцей.
КУДЫ ЗВЯРНУЦЦА ЗА ДАПАМОГАЙ
Што рабіць бацькам, якія падазраюць дзіця ва ўжыванні або распаўсюджванні “соляў”?
У першую чаргу, шчыра пагаварыць. Прыцягніце псіхолага ці сацыяльнага педагога, калі не атрымліваецца справіцца самім. Але нават калі ў вас даверныя адносіны з сынам ці дачкой, кансультацыя са спецыялістам не будзе лішняй (асабліва з тым, у каго ўжо ёсць досвед працы з падлеткамі ў кантакце з законам).
Калі дзіця ўжывае наркотыкі - тэрмінова звяртайцеся да нарколага.
Што рабіць, калі дзіця прызналася ў распаўсюджванні наркотыкаў?
Мы, перш за ўсё, рэкамендуем звярнуцца да адваката, бо бацькам і непаўналетняму трэба дакладна разумець аб адказнасці, аб працэсе допытаў, вобыскаў, затрыманняў і г.д. Адвакацкая дапамога ў інтарэсах непаўналетніх у Беларусі аказваецца бясплатна. Вы можаце звярнуцца ў тэрытарыяльную калегію адвакатаў.
Калі дзіця прызналася, што распаўсюджвае наркотыкі – звярніцеся ў міліцыю. Трэба ўлічваць, што пры актыўным супрацоўніцтве адказнасць можа быць больш мяккай або дзіця можа быць цалкам вызвалена ад яе. У выпадку супрацоўніцтва дзіцяці арганізуюць абарону: схаваюць персанальныя даныя, мінімізуюць удзел у судовых пасяджэннях, дадуць ахову.
Дадатковую інфармацыю бацькі могуць даведацца на сайце https://pomogut.by/. Там жа пазначаны тэлефон кругласутачнай гарачай лініі (+ 375 17 311 00 00), куды можна звярнуцца па кансультацыю і дапамогу.
Інфармацыя прадастаўлена на падставе
афіцыйнага сайта ЮНІСЭФ у Беларусі